کارگاه آموزشی انتخاب مصنوعات چوبی

انواع مصنوعات چوبی

مصنوعات چوبی موجود در بازار به دو دسته تقسیم می‌شوند:

۱- چوب کامل

۲- روکش چوب

استحکام چوب کاملا بستگی به نوع درخت آن دارد. گاهی برای استحکام و دوام بیشتر، در نواحی‌ مثل پشتی یا کف صندلی از تخته سه لایی استفاده می‌شود. تخته سه‌لایی اصطلاحا تخته چند‌لایی نیز خوانده می‌شود. نام‌گذاری آن به دلیل نحوه ساخت آن انجام شده است. برای ساخت تخته سه‌لایی از روشهای صنعتی استفاده می‌شود. در این روش چوب را به شکل لایه‌های نازک برش می‌دهند و سپس این لایه‌ها با استفاده از چسب و تحت فشار به یکدیگر چسبانده می‌شوند. تخته سه لایی ممکن است بیش از سه لایه داشته باشد اما تعداد لایه‌ها قطعا فرد خواهد بود. این روش استحکام تخته را بسیار بالا می‌برد و از ترک‌خوردن و یا شکم دادن چوب جلوگیری می‌کند. بهترین تخته سه‌لایی‌ها با استفاده از چوب درختان سخت‌چوب مانند بلوط و ماهون ساخته می‌شوند. چوبهایی مانند سرو و کاج در دسته درختان نرم‌چوب قرار می‌گیرند و تخته سه‌لایی های ساخته شده با آنها، ارزانترند و دوام کمتری دارند.

چوب‌هایی که در ساخت مصنوعات چوبی به کار می روند، کدامند؟

 چوب راش:

چوب راش یکی از فراوان‌ترین انواع چوب در ایران است. این چوب که مخصوص جنگل‌های مرطوب است، برای ساخت خانه‌های روستایی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. چوب راش به رنگ کرم مایل به قرمز است و بافت ریز، نیمه سنگین و سختی دارد. این چوب بیشترین استفاده را در ساخت مبلمان دارد. همچنین از این چوب برای ساخت در و پنجره نیز استفاده می‌شود.

چوب بلوط

این چوب به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره دیده می‌شود. بافت آن درشت و نیمه سخت و نیمه سنگین است. برخی از انواع آن نیز بافت سنگینی دارند. این چوب در برابر رطوبت و سایش مقاومت بسیار زیادی دارد و بسیار فشرده و محکم است. این چوب بهترین نوع چوب برای ساخت مبلمان، کتابخانه، میز و صندلی است. همچنین از آن برای ساخت پارکت نیز استفاده می‌شود.

چوب گردو

چوب گردو از معروف‌ترین و بهترین چوب‌ها می باشد. این چوب ریز بافت، نیمه سنگین و نیمه سخت است و رنگ آن از قهوه‌ای روشن تا تیره در نوسان است. این چوب دارای نقوش زیبایی است که آن را بسیار مناسب برای استفاده در کارهای هنری و تزئینی کرده است. همچنین این چوب در مقابل فشار، کشش و خمش بسیار مقاوم است. چوب‌های تیره‌تر اغلب چوب‌های پیرتر هستند که دوام بیشتری نیز دارند.

چوب روسی

چوب روسی فاقد درون چوب مشخص و به رنگ سفید مایل به قرمز است. این چوب سبک است و امکان ترک خوردن آن هنگام خشک شدن بسیار کم است. این چوب از کشور روسیه تهیه و وارد ایران می‌گردد و به همین دلیل به آن چوب‌روسی می‌گویند. این چوب از درخت‌های کاج، نوئل و نراد در کارخانه‌ها برش داده و بصورت پالت بسته‌بندی می شوند.  به دلیل خاصیت ارتجاعی و استحکامی که دارد، بسیار مورد علاقه نجاران است. اگرچه باید دقت کرد که بافت نرم این چوب در قسمتهایی که حتما نیاز به رنگ‌کاری دارند استفاده نگردد.

چوب ملچ

این چوب درشت بافت، نیمه سنگین و نیمه سخت است. نقش و نگارهای زیبایی دارد. همچنین در برابر ضربه دوام بالایی دارد. اگرچه نسبت به خمش نیز مقاومت نشان می‌هد. رنگ آن قهوه‌ای مایل به قرمز است و گاهی اوقات می‌توان رگه‌های سبزی را نیز در آن دید. این چوب بسیار مناسب برای ساخت روکش است.

چوب چنار

چوب چنار به رنگ سفید روشن تا قرمز مایل به قهوه‌ای دیده می‌شود. این چوب نیمه سخت و سنگین است و دوام بسیار بالایی دارد. از این چوب در زیرسازی وسایل چوبی، ساخت مبلمان، دسته ابزار و صندلی استفاده می‌شود.

بررسی کیفیت ساخت مصنوعات

در بحث کیفیت مصنوعات چوبی، فارغ از نوع چوب استفاده شده، نحوه ساخت مصنوعات نیز مورد بحث است. کیفیت ساخت به روش چسباندن و اتصالات قطعات وابستگی فراوانی دارد. در صورتیکه اتصالات محکم و بادوامی نداشته باشیم، دوام محصول نیز پایین خواهد آمد.

اتصالات به نحوه قرار‌گیری قطعات مختلف میز و صندلی و مبلمان و … در کنار یکدیگر گفته می شود. اتصالات باید جوری باشند که هم استحکام و دوام بالایی داشته باشند، هم به لحاظ ظاهری زیبایی  و ظرافت کافی داشته باشند.

چه روشهایی برای اتصال قطعات چوبی وجود دارد؟

چفت و بست: این روش برای چسباندن چارچوب و پایه‌ها به قسمت نشیمن استفاده می شود. یک برآمدگی و حفره در دو سر اتصال قرار دارد که در یکدیگر چفت شده و اتصال را به وجود می‌آورد.

زبانه و شیار: این اتصال را کام و زبانه نیز می‌خوانند. در این اتصال، روی یکی از سرهای اتصال شکاف و بر روی سر دیگر برآمدگی کام وجود دارد. کام با فشار داخل شیار قرار می گیرد. از این روش برای ساخت میز و صندلی، در و پنجره و حتی قاب‌های چوبی استفاده می شود.

اتصال کنشکاف: بر روی یکی از صفحه‌ها شیاری به اندازه ضخامت و عمق چوب مورد نظر ایجاد می‌شود و تکه بعد بصورت کشویی در داخل شیار قرار می‌گیرد. این روش از متدوال‌ترین روش‌ها برای ساخت قفسه‌های چوبی است.

اتصال لب به لب: یکی از راهکارهای آسان و ساده برای اتصال چوب و ام دی اف است. برای متصل کردن چوب باید از چسب چوب و میخ استفاده شود تا اتصال ماندگاری بالاتری داشته باشد.

اتصال فارسی‌بر: در این روش چوب‌ها با زاویه برش ۴۵ درجه در کنار یکدیگر قرار می گیرند تا حالت گونیایی ۹۰ درجه به دست آید. از این اتصال در کابینت آشپزخانه، قاب عکس و تقریبا اغلب سازه‌های چوبی و ام دی اف می‌توان استفاده کرد.

وقتی اسکلت مصنوعات چوبی ساخته می شود، لازم است بر روی آنها سه مرحله سمباده‌کاری، رنگ‌کاری و پوشش رنگ انجام شود تا ساخت محصول کامل شود.

سمباده کاری:

سمباده زدن یکی از مهمترین مراحل ساخت محسوب می‌شود. هرچقدر عمل سمباده زدن دقیق‌تر و تمیز‌تر انجام شود، ظرافت و تمیزی کار در نهایت بیشتر خواهد بود. سمباده‌زدن باعث می‌شود که سطح چوب یکنواخت و یکدست شود و در هنگام رنگ‌زدن یکدستی و پوشش بهتری به خود بگیرد. برای چک کردن این موضوع می‌توانید روی سطح کار دست بکشید. اگر پستی بلندی یا زبری حس کردید یعنی سمباده‌کاری خوبی روی آن محصول انجام نشده است.

رنگ کاری:

رنگ‌کاری باعث جلوه بیشتر زیبایی طبیعی چوب می‌شود. رنگ‌کاری باید بصورت یکنواخت بر روی سطح چوب انجام شده باشد و در قسمت‌های مختلف تیره و روشن نباشد.

پوشش دادن رنگ

پوشش رنگ برای حفاظت محصول در برار آفتاب، لکه و آب انجام می‌شود. در صورتیکه پوشش رنگ با کیفیت نباشد، احتمال اینکه محصول به لحاظ ظاهری خیلی زود از شکل بیافتد وجود دارد. برای چک کردن پوشش رنگ باید محیط دارای نور کافی باشد تا تیره و روشنی یا کم و کاستی آن در کار به خوبی معلوم شود.